Ailəcanlılıq
Biləvlilər adətən çox ailəcanlı olurlar. Biləvli ailələrində boşanma halları nadir hallarda baş verir.
Biləvlilər adətən çox ailəcanlı olurlar. Biləvli ailələrində boşanma halları nadir hallarda baş verir. Bunlarda aiiəlik müddəti toy (və ya nigah) günündən başlayaraq ər və arvaddan birinin vəfat etdiyi günədək davarn edir. Adətərı ər və arvad, qaynanaiar və qaynatalar, başqa yaxın qohumlar ailənin qorunub saxlanılması və uşaqların yetim olmaması üçün lazım olduqda mümkün olan güzəştlərə gedirlər, çətinliklərə birlikdə dözürlər, kiçik məsələlərin böyüyüb ailə münaqişəsinə çevriiməsinə yol vermirlər. Ailədə ər və arvad öz yerlərini bilirlər və öz səlahiyyətləri çərçivəsində üzərlərinə düşən öhdəliklərini yerinə yetirirlər. Nəticədə ailəiər uzunömürlü oluriar və uşaqlar tərbiyəli, işgüzar böyüyüriər. Uzunömürlü və çoxuşaqiı ailələr Biləvdə çoxdur. Buniar da biləvlilərin ailəcanlılığırırn əsas göstəriciləridir.
XX əsrin sonlarına qədər biləvli ailələr əsasən çoxuşaqlı olmuşiar.19-cu yüzilliyin axırlarına qədərki dövrdə biləvlilərin ailə tərkibi haqqında kifayət qədər məlumatlar yoxdur.Ancaq XIX əsrin sonu-XX əsrin başlanğıcında Kəıim Sultan ağanın ailəsində 11 nəfər, Hindənin (Səkinənin) ailəsində 10 nəfər Məmmədkərimin ailəsində 9 nəfər, Mərnmədhəsən ağanın ailəsində 8 nəfər, Mehbalı kişinin aiiəsində (Mehbalıuşaği nəsü) 7 nəfər və Kəlbə Fərzəlinin ailəsində 6 nəfər uşaq böyüdüyü bəllidir.
SSRİ dövründə əksər biləvli ailələrdə 5-6 uşaq doğulub tərbiyələndirilib sağlam böyüdülmüşdür.Bununla belə tək-tək ailələrdə 1-2, bəzi ailələrdə 3-4, 50-dən artıq ailədə 5 uşaq, 35 ailədə 6 uşaq, 22 ailədə 7 uşaq, 28 ailədə 8 uşaq, 7 ailədə 9 uşaq, 3 ailədə 10 və 3 ailədə 11 uşaq doğulub tərbiyələndirilərək sağlam böyüdülmüşdür.Həmin aüələr bunlardır.
11 uşaqlı ailələr
- Əbil və Gülüstan Fətəliyevlər,
- Hüseyinalı və Təyyibə Əsədovlar,
- Həsən və İmmi Kazımoviar
10 uşaqlı ailələr
- Həbib və Gülarə Murtuzovlar,
- Hüseyinalı və Mirvari Alməmmədovlar,
- Süleyman və Hacı Leyla xanım Əhmədovlar
9 uşaqlı ailələr
- Bəyalı və Tükəzban Quliyevlər,
- Əli və Məşədi Rübabə Əliyevlər,
- Məşədi Əsəd və Güllü Əsədovlar,
- Hətəm və Nənəxanım Məmmədovlar,
- Məzəddin və Əsli Zeynalovlar,
- Müzəffər və Səkinə Şıxəliyevlər
- Tofiq Paşa oğlu Kəngəriinin ailəsi.
8 uşaqlı ailələr
- Abazər və Ayaz Əsgərovlar,
- Abasquiu və Tutubəyim Ələsgərovlar,
- Cəfər ağa və Günəş Kəngərlilər,
- Eyvaz və Kərbəlayı İmmihanı Həsənovlar,
- Əli və Kübra Əmirovlar,
- Əhməd və Gülşan Məmmədovlar,
- Əsədullah və Pullu Nağıyevlər,
- Əsgər və Məşədi Çöhrə Həsənovlar,
- Məşədi Fətullah və Xırda Alməmmədovlar,
- Həsən və Fizzə Əliyevlər,
- H.Həsən və Şərbanı İbrahimovlar,
- Hüseyin və Xavər Şıxəliyevlər,
- İbrahim və Səriyyə Fətəliyevlər,
- H.İsmayıl və Səkinə Əsgərovlar,
- Qasım və Balaxanım Fətəliyevlər,
- Kərbəlayı Qasım və Kərbəlayı Qonça xanım Səfərovlar,
- Qulu və Məşədi Nərgiz Guluyevlər,
- Qurban və Kərbəlayı Nərgiz Novruzovlar,
- Maşa Musa və Meyxanım Əzimovlar,
- Məhəmmədəli və Kübra Fərzəliyevlər,
- Məşədi Məmməd və Məryəm Rzayevlər,
- Məşədi Muxtarvə Bahar Muxtarovlar,
- Məşədi Mürvət və Məşədi Familə Alquluyevlər,
- Müzəffər və Məsmə Mehbalıyevlər,
- Ramazan və Züleyxa Səfərovlar,
- Salman və Rəna Nəsirovlar,
- Sabirvə Səmən Məmmədovlar,
- Yəhya və Ruqiyyə Abışovlar.
7 uşaqlı ailələr
- Əliyarvə Güləndam Fərzəliyevlər
- Əyyub və Səltənət Fərəcovlar,
- Fikrət və Gülxanım Vəliyevlər,
- Hacı Mirmöhsün və Şəmsi Seyidovlar
- Hacı Mirzə və Hacı Fatimə xanım Rzayevlər,
- Hüseyn və Leylan Hüseynovlar,
- Hüseyn və Sitarə Məhərrəmovlar,
- Xalıqverdi və Səkinə Rzayevlər,
- Xalıqverdi və Vəsminaz Səfərovlar,
- Hacı İbrahim və Gülarə Zeynalovlar,
- H.Kəlbə Məmmədhəsən və Səkinə Həsənovlar,
- Mehbalı (Mehbalıuşaqı nəsli) ailəsi,
- Məmməd və Anaxanım Hüseynovlar,
- Məmməd və Məhruz Sevdimalıyevlər,
- Məmmədrza və Telli Rzayevlər,
- Miriban və Tovuz Seyidovlar,
- Murtuz və Güldənə Murtuzovlar,
- Nəriman və Məşədi Nəcibə Rəsulovlar,
- Rafayıl və Fatma Cəbiyevlər,
- Vaqif və Zeynəb Rzayevlər,
- Məşədi Zabil və Məşədi Həcər Zalovlar
- Zəfərvə Şərəbanı(Şəhla) Fərzəliyevlər.
6 uşaqlı ailələr
- Abdulla və Zöhrə Abbasovlar,
- Alqulu və Gülnaz Quliyevlər,
- Almurad və Fehruz Rzayevlər,
- Baba və Gülarə Zalovlar,
- Əhməd və Pəri Sevdimalıyevlər,
- Əli Paşaağa oğlu Kəngərlinin ailəsi,
- Əmir və Nuşafərim Heydərovlar,
- Hacı vəQəmər Quliyevlər,
- Hacı Səftər və Gültəkin Heydərovlar,
- Hacı Şıxalı və Şərəbanı Şıxaliyevlər,
- H.Hüseyn və Hürübanı Mehbalıyevlər,
- Hüseyn və Səmayə Nəsirovlar,
- İbrahim və Hacı Südabə xanım Əliyevlər,
- İsmayıl və Səkinə Əliyevlər,
- Kamil və Şükufə Əliyevlər,
- Kərim və Bəsti Kərimovlar,
- Qəhrəman və Qonça Şıxaliyevlər,
- Qulu və Qazaxgül Əliyevlər,
- Qurban və Firəngiz Məhərrəmovlar,
- Tağı və Mina Salmanovlar,
- Məhərrəm və Raziyə Məhərrəmoviar,
- Məmiş və Anaxarum Zalovlar,
- Məşədi Əjdər və Tovuz Ağakişiyevlər,
- Mir Hüseyin və Tərlan Seyidovlar,
- Mir İban və Tovuz Seyidovlar,
- Rəqayıl və Nazxanım Cəbiyevlər,
- Rza və Zəhra Rzayevlər,
- Səfər və Qənəfil Zeynalovlar,
- Səlim və Şərəbanı Zalovlar,
- Şəkərvə Leylan Muxtarovlar,
- Tağı və Mina Salmanovlar,
- Vilayət və Rəna Muxtarovlar,
- Yadullah və Nubar Hacıyeviər,
- Zəfər və Qətibə Əzimovlar,
- Zəfərvə Məşədi Məleykə Heydərovlar.
Bütün bu sadaianan ailələrdəki əksər 10-11 uşaqlı analar «Qəhrəman ana» fəxri adı və «Qəhrəman ana» ordeni, 9 uşaqlı analar 1- ci dərəcəli, 8 uşaqlı analar 2 dərəcəii, 7 uşaqlı analar 3-cü dərəcəli «Analıq şərəfi» ordenləri, 6 uşaqiı analarisə, «Analıq medalı» iiə təltif olunaraq, müəyyən müavinətlər də almışlar.
Belə çoxuşaqh ailələrdə dolamşiq üçün maddi çətinlikiərdən və rnəhrumiyyətlərdən əiavə, uşaqların sağlam böyüdülməsi, tərbiyələndirilməsi, oxuduiması, ailə üzüvləri arasında qarşılıqlı münasibətlərin düzgün qurulması və tən- zimlənməsi kimi ağır və çox vacib problemlərin də olduğu bəllidir. Bu şəraitdə valdeyinlərdən yüksək səviyyədə mənəvi xüsusiyyətlər-sevgi,hörmət, səbr, dözümlülük, səmimiyyət, işgüzarlıq, qayğıkeşlik, təsərrüfatçılıq .ədalətlilik, müdriklik və s. tələb olunur ki.bunlar da konpleks şəklində biləvlilərin ailəcanlığında özünü göstərir.
Aşağıdakı cədvəllərdə XX əsrdə yaşamış biləvli uzu- nömürlü ailələrirı siyahısı verilmişdir. (ondan əvvəlki dövrlərə aid belə məlumatları əldə etmək mümkün olmamışdır). Həmin cədvəliərdən göründüyü kimi yalnız о dövürdə Biləv- də ailəlik müddəti 50 ildən artıq olan ("qızıl toy" müddətini ötmüş) 51 ailə yaşamışdır. Bunlardan 10-nun ailəlik müddəti hətta 60 ili keçərək "brilyant" toy müddətini ötmüşdür. Bu, bir о qədər də böyük olmayan Biləv kəndi üçün böyük göstəri- cidir. Hələ qeyd etmək lazımdır ki, XX yüzillikdə müharibələr və qırğınlar çox olmuşdur, bu da uzunömürlü ailələrin sayının azalmasına səbəb olmuşdur. Bununla belə 3 ailə 67 il, 3 ailə 64-66 il, 4 ailə 60-61 il, 9 ailə 55-58 il,9 ailə 53-54 il, 14 ailə 51-52 il və 9 ailə 50 il ömür sürmüşdür.
Cədvəl 4.XX əsrdə yaşamış Biləvli uzunömurlu ailələr
4.1. Brilyant toy müddətirıi ötmüş
|
Sıra |
Ailələr |
Müddət iilər |
cəm |
|
1 |
Baba və Gülarə Zalovlar |
1945-ci ildən |
67 |
|
2 |
Mirhüseyn və Tərlan Seyidovlar |
1945-ci ildən |
67 |
|
3 |
Hacı Şıxalı və Şərəbanı Şıxəliyevlər |
1945-ci ildən |
67 |
|
4 |
Səfər və Nənəxanım Səfərovlar |
1946-cı ildən |
66 |
|
5 |
Hacı ibrahim və Gülarə Zeynalovlar |
1948-ci ildən |
64 |
|
6 |
Şəkər və Leylan Muxtarovlar |
1934-1998 |
64 |
|
7 |
Məşədi Əsəd və Güllü Əsədovlar |
1951-ci ildən |
61 |
|
8 |
Bəyalı və Tükəzban Quliyevlər |
1925- 1985 |
60 |
|
9 |
Kərbəlayı Qasım və Kərbəlayı Qonça Səfərovlar |
1946-2006 |
60 |
|
10 |
Məhəmmədəli və Kübra Fərzəliyevlər |
1950-2010 |
60 |
4.2. Qızıl toy müddətini ötmüş
|
Sıra sayı |
Ailələr |
Ailəlik müddəti illərlə |
|
|
dövr |
cəmi il |
||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Cəfərağa və Günəş Kəngərlilər |
1937-1994 |
58 |
|
2 |
Məzəddin və Əsli Zeynalovlar |
1946-2003 |
58 |
|
3 |
İbrahim və Ümbüleyla Salmanovlar |
1955-ci ildən |
57 |
|
4 |
Xalqıverdi və Səkinə Rzayevlər |
1948-2005 |
57 |
|
5 |
Məşədi Məmməd və Məryəm Rzayevlər |
1953-2008 |
55 |
|
6 |
Həsən və immi Kazımovlar |
1955-2010 |
55 |
|
7 |
Yunis və Məşedi Rübabə Abbasovlar |
1921 - 1976 |
55 |
|
8 |
Əyyub və Səltənət Fərəcovlar |
1957-ci ildən |
55 |
|
9 |
Salman və Rəna Nəsirovlar |
1957-ci ildən |
55 |
|
10 |
Əbil və Gülüstan Fətəliyevlər |
1933- 1987 |
54 |
|
11 |
Əbdüləli və Məsmə Cəbiyevlər |
1930 - 1984 |
54 |
|
12 |
Muxtar və Bahar Muxtaroviar |
1955 - 2009 |
54 |
|
13 |
Məşədi Fətullah və Xırda Alməmmədovlar |
1953-2007 |
54 |
|
14 |
Alqulu və Gülnaz Quliyevlər |
1950-2003 |
53 |
|
15 |
Eyvaz və Kərbəlayı İmmihanı Həsənovlar |
1935-1988 |
53 |
|
16 |
Hacı və Qəmər Quliyevlər |
1949-2002 |
53 |
|
17 |
Hacı Səftər və GültəKin Heydərovlar |
1959-cu ildən |
53 |
|
18 |
Məmməd və Məhruz Sevdimalıyevlər |
1959-cu ildən |
53 |
|
19 |
Məmmədrza və Telli Rzayevlər |
1912/13-1964 |
52/51 |
|
20 |
Abdulla və Zötırə Abbasovlar |
1936- 1988 |
52 |
|
21 |
Mirhəsən və Anaxanırn Həsənoviar |
1928 - 1980 |
52 |
|
22 |
Hüseynalı və Təyybə Əsədoviar |
1959-2011 |
52 |
|
23 |
İbrahim və Səriyyə Fəiəliyevlər |
1957-2009 |
52 |
|
24 |
Soltan və Fatmə Quliyevlər |
1957-2009 |
52 |
|
25 |
Əhməd və Gülşən Mərnmədovlar |
1949-2000 |
51 |
|
26 |
ismayıl və Səkinə Əliyevlər |
1961-ci ildən |
51 |
|
27 |
Murtuzvə Güldənə Murtuzovlar |
1940/41-1992 |
51 |
|
28 |
Məşədi Ramazan və Immi Mehbalıvevlər |
1948-1999 |
51 |
|
29 |
Tarverdi və immi Səfərovlar |
1922/23-1973 |
51/50 |
|
30 |
Abasqulu və Tutubəyim Ələsgərovlar |
1955/56-2006 |
51/50 |
|
31 |
isa və Nənəxanım Şıxəliyevlər |
1925/26 - 1976 |
51/50 |
|
32 |
Maşaqulamhüseyn və Tərlan Əliyevlər |
1932/33- 1983 |
51/50 |
|
33 |
Əhməd və Pəri Sevdimalıyeviər |
1957-2007 |
50 |
|
34 |
Məşədi Əjdər və Tovuz Ağakişiyevlər |
1956-2006 |
50 |
|
35 |
ibrahim və Hacı Südabə Əliyevlər |
1962-ci ildən |
50 |
|
36 |
idris və Mina Rzayevlər |
1962-ci ildən |
50 |
|
37 |
Hətəm və Nənəxanım Məmmədovlar |
1945- 1995 |
50 |
|
38 |
Hüseyn və Meyxanım Mehbalıyevlər |
1951 -2001 |
50 |
|
39 |
Məhəmməd və Anaxanım Hüseynovlar |
1940- 1990 |
50 |
|
40 |
Məhərrəm və Səmayə Şıxəliyevlər |
1951 -2001 |
50 |
|
41 |
Ramazan və Züleyxa Səfərovlar |
1936/37-1986 |
50/49 |
Biləvlilərin ailəcanlılığı həm də ailə üzvlərinin qarşılıqlı mehribanlığı ilə səciyyələnir. Ata ilə ana, ata ilə uşaqlar, ana ilə uşaqlar, qardaşlar, bacılar, qardaşlaria bacılar arasında olan səmimiyyət, istək və mehribanlıq biləvli ailələrdə daha qabarıq şəkildə özünü biruzə verir. Ailədə ata ilə oğul arasında, ata ilə qız srasında, bacı ilə qardaş arasında, ana ilə oğul arasında və eləcə də gəlinlə qaynata, qaynana,qayın və baldız arasında adətən pərdə saxlanılar. Əlbətdə belə məsələlərdə tək-tək istisnalar da olur,qalmaqal da olur.
Gəlinlər qaynatanın yanında ucadan və qışqırıqla danışmazlar. Qaynata da öz oğluna, qızına qışqırsa da gəlinə qşqırmaz. Əgər evdə nə isə anlaşılmazlıq və ya söz-söhbət olarsa gəlirıin tərəfini tutar, oğlunun, qızının tərəfini tutmaz. «Qızım sənə deyirəm, gəlnim sən eşit» məsəlinə əməl edərək öz övladlarını daniar, onlara öyüd-nəsihət verər.
Qudalar arsında da pərdə saxlanılar. Hər xırda sözü üzə vurmazlar. Gəlini, kürəkəni öz öviadları qədər istəriər. Cavanlar da qaynataya və qaynanaya öz valideyinlərindən də artıq hörmət edərlər. Bütün bunlar da ailələrin sağlamlığına və möhkəmliyinə öz təsirini göstərir.
- Tarix:2015-05-26